Амырдыҥ јурт јеезези
Амырдыҥ јурт јеезези (орустап Амурское сельское поселение) — Россия Федерацияда Алтай Республиканыҥ Кӧксу-Оозы аймагында јурт јеезе. Администрациялык тӧс јери — Амыр јурт. «Муниципал тӧзӧлмӧлӧрди јӧптӧп, олорго келиштире статус ла гран-кыйулар тургузары» деп Алтай Республиканыҥ 2005 јылда чаган айдыҥ 13 кӱнинде чыккан Јасагы № 10-Р3 аайынча Амырдыҥ јурт јеезезине статус ла гран-кыйулар тургузылган[4].
| Россияныҥ јурт јеезези | |
| Амырдыҥ јурт јеезези | |
|---|---|
орустап Амурское сельское поселение | |
| 50°24′00″ с. ш. 85°07′04″ в. д.HGЯO | |
| Эл-тергее |
 Россия |
| Муниципал тӧзӧлмӧзи |
Алтай Республикада Кӧксу-Оозы аймак |
| Кирет | 5 јурт |
| Тӧс јурт | Амыр |
| Тӱӱкизи ле географиязы | |
| Текши јери |
1109,00[1] км² км²
|
| Бийиги | |
| • Эҥ кӧп | 1270[2] м |
| • Эҥ азы | 1076[2] м |
| Ойдиҥ поязы | МСК+4:00, UTC+7:00 |
| Эл-јон | |
| Эл-јонныҥ тоозы |
↘1429[3] кижи (2021)
|
| Эл-јонныҥ ныктазы | 1,29 кижи/км² |
| Ук-калыктар | алтайлар, орустар ла о.ӧ. |
| Кудай јаҥы | христиан јаҥ ла о.ӧ. |
| Окылу тил | орус, алтай |
| Тоолорлу идентификаторлор | |
| МТТК-ныҥ коды | 84640405 |
| Телефонныҥ коды | +7 38848 |
| Почтаныҥ индекси | 649481 |
| Кӧлӱктиҥ коды | 04 |
| Официальный сайт | |
 |
|
Географиязы тӱзедер
Јурт јеезе Туулу Алтайдыҥ тӱштӱк-кӱнбадыш келтейинде, аймактыҥ тӱндӱк-кӱнбадыш јанында, Теректи, Сайлугем, Ӱч-Сӱмердиҥ, Ыйыктуныҥ сындарыныҥ эдегинде, Абайдыҥ чӧл-јалаҥында, Кӧк-Сууныҥ бажында 38-чи километринде, Кадын сууныҥ коолында турат. Јурт јеезеге Улужай, Јӱс-Тыт, Кызыл-Јар деп јурттар кирет. Кӧк-Суу кӱнбадыштаҥ кӱнчыгыш јаар агала, оноҥ ары бу суу Кадынга кирип јат. Јердиҥ алдында суулар, кардыҥ ла јаҥмырдыҥ суулары, тош кайылган суулар ончозы Кадын суузын толтырат. Бу сууныҥ тереҥи 1-1,5 метр болзо, оныҥ тууразы 3 метрдеҥ 6 метрге јетире. Јараттары кайыр. Јурттаҥ ырак јокто Каҥза деп кыр бар. Јаҥмырдыҥ алдында кырбаштай булут кыймыраар, оноҥ јазым јокко јут келер. Айландыра кырлары Тудукту, Акташ, Кӱркӱрек. Јуук јаткан деремнелер: Абай, Јӱс Тыт, Кызыл-Јар, Улужай, Талду, Кадынныҥ тереҥи 2-4 метр, јалбагы 8 метрдеҥ 50 метрге једет, јараттары база кайыр. Кадын суу јаскыда кандык айдыҥ ортозы киреде кӧпчизе, кӱӱк айда тыҥыда кӧдӱрилет[5]. Јурт јеезениҥ турган јери тӱс, јалаҥ јер. Талайдыҥ кемјӱзинеҥ 1076—1270 метрге бийик[2].
Јурт јеезеге кирет тӱзедер
| № | Јон јаткан јер | Јон јаткан јердиҥ бӱдӱми | Эл-јонныҥ тоозы |
|---|---|---|---|
| 1 | Амыр | јурт, администрациялык тӧс јер | ↘763[6]кижи |
| 2 | Абай | јурт | ↘362[6] кижи |
| 3 | Јӱс Тыт | јурт | ↗300[6] кижи |
| 4 | Улужай | јурт | →0[6] кижи |
| 5 | Красноярка | јурт | ↗61[6] кижи |
Эл-јон тӱзедер
| Эл-јонныҥ тоозы | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 2010[7] | 2011[8] | 2012[9] | 2013[10] | 2014[11] | 2015[12] | 2016[13] | 2017[14] | 2018[15] | 2019[16] | 2020[17] | 2021[3] |
| 1604 | ↗1607 | ↘1559 | ↘1530 | ↘1508 | ↘1491 | ↘1486 | ↘1461 | ↘1442 | ↗1445 | ↘1437 | ↘1429 |
Јуртта 2002 јылдыҥ тооалыжы аайынча 1780 кижи болгон, олордыҥ орустар, алтайлар ла оноҥ до ӧскӧ укту улус болгон[18].
Окылу тил: орус, алтай[19].
Инфраструктуразы тӱзедер
- Јурт јеезениҥ администрациязы;
- орто ӱредӱлӱ школ — 1;
- баштамы школ — 2
- спортклуб — 1;
- балдардыҥ туразы — 1;
- культураныҥ байзыҥы — 2;
- библиотека — 2;
- краевед музей — 1;
- эмчилик — 2;
- магазин — 3.
Јуруктардыҥ кӧмзӧзи тӱзедер
Ајарулар тӱзедер
- ↑ Республика Алтай. Общая площадь земель муниципального образования
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Усть-Коксинский район
- ↑ 3,0 3,1 Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2021 года (орус.). Дата обращения: кандык айдыҥ 27 кӱни, 2021. Архивировано кӱӱк айдыҥ 2 кӱни, 2021 јыл.
- ↑ Закон Республики Алтай от 13 января 2005 года № 10-РЗ «Об образовании муниципальных образований, наделении соответствующим статусом и установлении их границ»
- ↑ Материалы по обоснованию Генерального плана села Амур Амурского сельского поселения Усть-Коксинского района Республики Алтай
- ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 Оценка численности постоянного населения Республики Алтай по населённым пунктам за 2012-2016 годы. Дата обращения: кандык айдыҥ 21 кӱни, 2016. Архивировано кандык айдыҥ 21 кӱни, 2016 јыл.
- ↑ Численность и размещение населения. Итоги всероссийской переписи населения 2010 года по Республике Алтай. Том 1. Дата обращения: кандык айдыҥ 15 кӱни, 2014. Архивировано кандык айдыҥ 15 кӱни, 2014 јыл.
- ↑ Оценка численности постоянного населения на 1 января 2013 года по населённым пунктам Республики Алтай. Дата обращения: сыгын айдыҥ 21 кӱни, 2013. Архивировано сыгын айдыҥ 21 кӱни, 2013 јыл.
- ↑ Оценка численности постоянного населения на 1 января 2012 года по муниципальным образованиям Республики Алтай
- ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2013 года. — М.: Федеральная служба государственной статистики Росстат, 2013. — 528 с. (Табл. 33. Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, городских населённых пунктов, сельских населённых пунктов). Дата обращения: кӱчӱрген айдыҥ 16 кӱни, 2013. Архивировано кӱчӱрген айдыҥ 16 кӱни, 2013 јыл.
- ↑ Оценка численности постоянного населения по населённым пунктам за 2012-2014 годы. Дата обращения: кичӱ изӱ айдыҥ 11 кӱни, 2014. Архивировано кичӱ изӱ айдыҥ 11 кӱни, 2014 јыл.
- ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2015 года. Дата обращения: куран айдыҥ 6 кӱни, 2015. Архивировано куран айдыҥ 6 кӱни, 2015 јыл.
- ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2016 года
- ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2017 года (орус.) (31 јаан изӱ ай 2017). Дата обращения: јаан изӱ айдыҥ 31 кӱни, 2017. Архивировано јаан изӱ айдыҥ 31 кӱни, 2017 јыл.
- ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2018 года (орус.). Дата обращения: јаан изӱ айдыҥ 25 кӱни, 2018. Архивировано јаан изӱ айдыҥ 26 кӱни, 2018 јыл.
- ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2019 года (орус.). Дата обращения: јаан изӱ айдыҥ 31 кӱни, 2019.
- ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2020 года (орус.). Дата обращения: ӱлӱрген айдыҥ 17 кӱни, 2020. Архивировано ӱлӱрген айдыҥ 17 кӱни, 2020 јыл.
- ↑ Коряков Ю. Б. База данных «Этно-языковой состав населённых пунктов России».
- ↑ Закон Республики Алтай от 3 марта 1993 года N 9-6 «О языках народов, проживающих на территории Республики Алтай» (с изменениями на 27 ноября 2020 года)