Сыгын ай
Пн Вт Ср Чт Пт Сб Вс
            1
2 3 4 5 6 7 8
9 10 11 12 13 14 15
16 17 18 19 20 21 22
23 24 25 26 27 28 29
30            
2024 ј.

Сыгын ай орустап сентя́брь, (латиндап septem — јети) — григориан кӱнтизӱлерде јылдыҥ тогузынчы айы, 30 кӱндӱ тӧрт айдыҥ бирӱзи. Сыгын ай — Јердиҥ Тӱндӱк јарымында кӱстиҥ башталганы, Јердиҥ Тӱштӱк јарымында јастыҥ башталганы. Ады јети деп латин сӧстӧҥ латиндап septem бӱткен, эски римский кӱнтизӱ аайынча. Јебрен Русьта баштап база јетинчи ай болгон, је XV чактаҥ ала 1700 јылга јетире јылдыҥ баштапкы айы болгон[1][2].

Јебрен славяндар бу айды кӱскеери јай чечектейтен вереск (*versъ) деп ӧлӧҥниҥ адыла (Ӱлекер:Lang-be; украиндеп вересень; поляктап wrzesień) адайтан[3][4][5].

Бистиҥ ӧйдӧ григориан кӱнтизӱле сыгын айдыҥ 16-чы кӱнине јетире Кӱн Лев созвездиеде, сыгын айдыҥ 16-чы кӱнинеҥ ала Дева созвездиеде болот[6] ((ӧскӧ бичигенинде — сыгын айдыҥ 17-чи кӱнинде[7]).

Этимологиязы тӱзедер

Байрамдар тӱзедер

Јуруктардыҥ кӧмзӧзи тӱзедер

Ајарулар тӱзедер

  1. Сентябрь // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.
  2. Сентябрь // Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978.
  3. Етимологічний словник украïнськоï мови. — Киïв: Наукова Думка, 1982. — Т. 1. — С. 354. (укр.)
  4. Boryś W. Słownik etymologiczny języka polskiego. — Wydawnictwo Literackie. — Kraków, 2005. — С. 712. — ISBN 978-83-08-04191-8. (поляк.)
  5. Šaur V. Které názvy měsíců jsou již praslovanské? (pl) // Dzieje Słowian w świetle leksyki. — 2002. — S. 184.
  6. За год Солнце проходит не через 12, а через 13 созвездий. Новый знак зодиака — «Змееносец»
  7. Климишин И. А. Календарь и хронология. — Изд. 3. — М.: Наука. Гл. ред. физ.-мат. лит., 1990. — С. 41. — 478 с. — 105 000 экз. — ISBN 5-02-014354-5.

Тайантылар тӱзедер