Чибилӱниҥ јурт јеезези
Чибилӱниҥ јурт јеезези (орустап Чибилинское сельское поселение) — Россия Федерацияда Алтай Республиканыҥ Улаган аймагында муниципал тӧзӧлмӧ. Администрациялык тӧс јери — Чибилӱ јурт. «Муниципал тӧзӧлмӧлӧрди јӧптӧп, олорго келиштире статус ла гран-кыйулар тургузары» деп Алтай Республиканыҥ 2005 јылда чаган айдыҥ 13 кӱнинде чыккан Јасагы № 10-Р3 аайынча Чибилӱниҥ јурт јеезезине статус ла гран-кыйулар тургузылган[4].
| Россияныҥ јурт јеезези | |
| Чибилӱниҥ јурт јеезези | |
|---|---|
орустап Чибилинское сельское поселение.jpg) | |
| 50°37′20″ с. ш. 87°55′10″ в. д.HGЯO | |
| Эл-тергее |
 Россия |
| Муниципал тӧзӧлмӧзи |
Алтай Республикада Улаган аймак |
| Кирет | 2 јурт |
| Тӧс јурт | Чибилӱ |
| Тӱӱкизи ле географиязы | |
| Текши јери |
752,00[1] км² км²
|
| Бийиги | |
| • Ортозындагы | 1260[2] м |
| Ойдиҥ поязы | MSK+7 |
| Эл-јон | |
| Эл-јонныҥ тоозы |
↗1062[3] кижи (2021)
|
| Эл-јонныҥ ныктазы | 1,41 кижи/км² |
| Ук-калыктар | алтайлар ла о.ӧ. |
| Кудай јаҥы | христиан јаҥ,кам јаҥ |
| Окылу тил | орус, алтай |
| Тоолорлу идентификаторлор | |
| МТТК-ныҥ коды | 84630440 |
| Телефонныҥ коды | +7 38846 |
| Почтаныҥ индекси | 649740 |
| Кӧлӱктиҥ коды | 04 |
| Официальный сайт | |
 |
|
Географиязы
тӱзедерЧибилӱниҥ јурт јеезези Алтай Республиканыҥ кӱнчыгыш келтейинде, Кабак-Тайганыҥ сындарыныҥ эдегинде, Башкуш сууныҥ јарадында турат. Јурт јеезеге эки јурт кирет: Кара-Кујур ла Чибилӱ тӧс јер. Талайдыҥ кемјӱзинеҥ 1231—1288 метрге бийик[2]. Узун ла соок кыш, кыска јай, Чолушман ӧзӧккӧ кӧрӧ чик јок соок. Јаҥыс аймактыҥ ичинде мындый башка климат болгоны кайкамчылу, талайдыҥ кемјӱзинеҥ бийиги башка-башка кырлар, јабыс ӧзӧктӧ аламалу садтар ла кату сыркынду салкынду кырбаштай тепсеҥдер, кӧп учар суулар ла боочылар, эҥ бийиги Кату-Јарык болор. Климады кезем-континентал. Јакалай тӱндӱктиҥ ле Ырак кӱнчыгыштыҥ јерине тӱҥейлеген. Кыш узун, тыҥ соокторлу, салкындарлу болот. Јай кыска, серӱӱн, кей кургак. Кейдиҥ ортојылдык кеми −1,1 °С, бир јылдыҥ туркунына эҥ ле бийик температура 34 °С, эҥ ле соок температура −58 °С, јердиҥ кыртыжыныҥ ортојылдык температуразы −3 °С, баштапкы сооктор келер кӱндер 30.05/01.09, Соок јок кӱндер 93, јут-чыктыҥ ортојылдык кеми 292 мм, салкынныҥ ортојылдык кеми — 1,6 м/с, 15 м/с тыҥ салкынду кӱндер 3,2. Кар кышкыда узак јатпайт, салкын учура берет. Чолушман ичиниҥ айы-кӱни эмеш јымжак болот Улаган јаар јерлерге кӧрӧ.
Јурт јеезеге кирет
тӱзедер| № | Јон јаткан јер | Јон јаткан јердиҥ бӱдӱми | Эл-јонныҥ тоозы |
|---|---|---|---|
| 1 | Чибилӱ | јурт, администрациялык тӧс јер | ↗699[5] кижи |
| 2 | Кара-Кујур | јурт | ↘344[5] кижи |
Эл-јон
тӱзедер| Эл-јонныҥ тоозы | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 2010[6] | 2011[7] | 2012[8] | 2013[9] | 2014[10] | 2015[11] | 2016[12] | 2017[13] | 2018[14] | 2019[15] | 2020[16] | 2021[3] |
| 1020 | ↗1021 | ↗1079 | ↘1002 | ↗1008 | ↗1020 | ↗1043 | ↘1037 | ↗1060 | ↘1045 | ↗1055 | ↗1062 |
Јуртта 2002 јылдыҥ тооалыжы аайынча 993 кижи болгон, олордыҥ алтайлар ла оноҥ до ӧскӧ укту улус болгон[17].
Окылу тил: орус, алтай[18].
Инфраструктуразы
тӱзедер- Јурт јеезениҥ администрациязы;
- 1 орто ӱредӱлӱ школ;
- 1 баштамы школ;
- 2 стадион;
- 1 балдардыҥ туразы;
- 2 библиотека;
- 2 јурттыҥ клубы;
- 3 магазин.
Јуруктардыҥ кӧмзӧзи
тӱзедерАјарулар
тӱзедер- ↑ Республика Алтай. Общая площадь земель муниципального образования
- ↑ 2,0 2,1 Улаган аймак
- ↑ 3,0 3,1 Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2021 года (орус.). Дата обращения: кандык айдыҥ 27 кӱни, 2021. Архивировано кӱӱк айдыҥ 2 кӱни, 2021 јыл.
- ↑ Закон Республики Алтай от 13 января 2005 года № 10-РЗ «Об образовании муниципальных образований, наделении соответствующим статусом и установлении их границ»
- ↑ 5,0 5,1 Оценка численности постоянного населения Республики Алтай по населённым пунктам за 2012-2016 годы. Дата обращения: кандык айдыҥ 21 кӱни, 2016. Архивировано кандык айдыҥ 21 кӱни, 2016 јыл.
- ↑ Численность и размещение населения. Итоги всероссийской переписи населения 2010 года по Республике Алтай. Том 1. Дата обращения: кандык айдыҥ 15 кӱни, 2014. Архивировано кандык айдыҥ 15 кӱни, 2014 јыл.
- ↑ Оценка численности постоянного населения на 1 января 2013 года по населённым пунктам Республики Алтай. Дата обращения: сыгын айдыҥ 21 кӱни, 2013. Архивировано сыгын айдыҥ 21 кӱни, 2013 јыл.
- ↑ Оценка численности постоянного населения на 1 января 2012 года по муниципальным образованиям Республики Алтай
- ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2013 года. — М.: Федеральная служба государственной статистики Росстат, 2013. — 528 с. (Табл. 33. Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, городских населённых пунктов, сельских населённых пунктов). Дата обращения: кӱчӱрген айдыҥ 16 кӱни, 2013. Архивировано кӱчӱрген айдыҥ 16 кӱни, 2013 јыл.
- ↑ Оценка численности постоянного населения по населённым пунктам за 2012-2014 годы. Дата обращения: кичӱ изӱ айдыҥ 11 кӱни, 2014. Архивировано кичӱ изӱ айдыҥ 11 кӱни, 2014 јыл.
- ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2015 года. Дата обращения: куран айдыҥ 6 кӱни, 2015. Архивировано куран айдыҥ 6 кӱни, 2015 јыл.
- ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2016 года
- ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2017 года (орус.) (31 јаан изӱ ай 2017). Дата обращения: јаан изӱ айдыҥ 31 кӱни, 2017. Архивировано јаан изӱ айдыҥ 31 кӱни, 2017 јыл.
- ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2018 года (орус.). Дата обращения: јаан изӱ айдыҥ 25 кӱни, 2018. Архивировано јаан изӱ айдыҥ 26 кӱни, 2018 јыл.
- ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2019 года (орус.). Дата обращения: јаан изӱ айдыҥ 31 кӱни, 2019.
- ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2020 года (орус.). Дата обращения: ӱлӱрген айдыҥ 17 кӱни, 2020. Архивировано ӱлӱрген айдыҥ 17 кӱни, 2020 јыл.
- ↑ Коряков Ю. Б. База данных «Этно-языковой состав населённых пунктов России».
- ↑ Закон Республики Алтай от 3 марта 1993 года N 9-6 «О языках народов, проживающих на территории Республики Алтай» (с изменениями на 27 ноября 2020 года)