Кочкор айдыҥ 2 кӱни
| ← Кочкор ай → | ||||||
| Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
| 1 | 2 | 3 | 4 | |||
| 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 |
| 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 |
| 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 |
| 26 | 27 | 28 | 29 | |||
| 2024 ј. | ||||||
Кочкор айдыҥ 2 кӱни (орустап 2 февраля)— григориан кӱнтизӱде јылдыҥ 33 кӱни. Јылдыҥ учына јетире 332 кӱн арткан (високосный јылда 333 кӱн).
Кочкор айдыҥ 2 кӱни — юлиан кӱнтизӱ аайынча 1582 јылдыҥ ӱлӱрген айыныҥ 15 кӱнине јетире болгон, 1582 јылдыҥ ӱлӱрген айыныҥ 15 кӱнинеҥ ала — кочкор айдыҥ 2 кӱни григориан кӱнтизӱ аайынча болгон.
XX-чы ла XXI-чи чактарда юлиан кӱнтизӱле чаган айдыҥ 20 кӱни болгон[1].
Байрамдар
тӱзедерКалыктар ортодо
тӱзедер
Суулу, састу јерлердиҥ телекейлик кӱни.
Азербайджан — Јииттердиҥ кӱни.
, Канарские острова, — Канделярияда Богоматерьдиҥ кӱни.
Канада, 
США — Тарбаганныҥ кӱни.
Россия — Россияда јуучыл мактыҥ кӱни — Сталинградта немец-фашистттерле јуу-согушта Кызыл Черӱниҥ јеҥӱзи. (1943).
Эстония — РСФСР ла Эстония ортодо амыр-энчӱ учун Тартуский јӧптӧжӱниҥ кӱни (1920)
.svg){kind=small}
Кудайлык
тӱзедер
Католицизм
тӱзедер
- сотник Корнилийдиҥ эземи
- Сретение Господне
.svg){kind=small}
- преподобный Евфимий Великийдиҥ эземи (473)
- кыйналгандардыҥ Инна, Пинна ла Римманыҥ эземи (I—II)
- преподобный Евфимий Сянжемскийдиҥ эземи (1465 ј.киреде)
- священномученик Павел Добромыслов, пресвитердиҥ эземи (1940)
- исповедник Евфимий (Кереселидзе), игуменниҥ эземи (1944).
Бу кӱнде чыккандарга ат
тӱзедер- Католический: Корнелий/Корнилий
- Православный: Агна, Василид, Васс, Евсевий, Евтихий, Евфимий, Захария, Инна, Лев, Лаврентий, Павел, Пинна, Римма, Фирс
Керектер
тӱзедерАлтай Республика
тӱзедерКалыктар ортодо
тӱзедерXIX чактаҥ озо
тӱзедер- 629 — император Дзёмэй Јопон јериниҥ 34-чи императоры болгон.
- 1207 — эмдиги Латвия ла Эстонияныҥ јеринде Терра Мариана деп княжество тӧзӧлгӧн, ол Агару Римский империяга кирген.
- 1238 — Москваны Батый бызып чачкан.
- 1386 — Люблинде литовский князь Ягайлого шляхтаныҥ съездинде Владислав II деп ат берилип, Польшаныҥ кааны эдип тургузылган.
- 1558 — Агару Римский империяныҥ Фердинанд I деп императоры Фридрих Шиллердиҥ адыла адалган Йенский университеттиҥ тӧзӧлгӧнин јарлаган.
- 1589 — Москвада патриаршество (Патриарх Московский и всея Руси) тӧзӧлгӧн.
- 1620 — Сибирский епархия тӧзӧлгӧн.
- 1701 — «Ладожский кӧлдӧ пушкаларлу 18 кереп тудар деп јакаан чыккан», Балтийский флот Россияныҥ Балтийский флоды (ВМФ) мынаҥ башталган.
XIX чак
тӱзедер- 1864 — датчандар ла пруссактар ортодо Миссундада (1864) јылда болгон согушта датчандар јеҥӱ алган.
- 1892 — американец Уильям Пейнтер (Балтимор, штат Мэриленд) шил болуштопты јакшы бӧктӧӧр кроненпробка сананып табала, патент алган.
XX чак
тӱзедер- 1905 — Санкт-Петербургта Фонтанка сууны кечире Египетский мост деп кӱр гвардейский кавалерияныҥ эскадроы кечерде јемирилген.
- 1914 — Чарли Чаплинниҥ турушкан баштапкы «Зарабатывая на жизнь» деп кинозы экранга чыккан.
- 1918 — РСФСР-дыҥ албаты комиссарларыныҥ Соведи «Декрет об отделении церкви от государства и школы от церкви» деп декреди чыккан.
- 1919 — Москвада баштапкы Рабочий факультет ачылган.
- 1920
- Кызыл Черӱ, јербойыныҥ коммунисттериниҥ болужыла, Хивинский ханствоны јоголткон.
- РСФСР ла Эстония ортодо Тартуский амыр-энчӱ јӧптӧжӱге кол салынган.
- 1925 — «Великая гонка милосердия 1925 года»: 5 јарым кӱнге чанакка јеккен ийттерле Аляскада Ном деп калага дифтерияныҥ антитоксини јетирилген, эпидемия калага јайылган болгон. Бу болгон керекке учурлай јылдыҥ ла «Айдитарод» деп јарыштар ӧдӧт.
- 1932 — јепселдерди јоголторы јанынаҥ Женевский конференция башталган 1932—1935 јј. Конференцияда 63 тергее турушкан.
- 1935 — Леонард Килер, Тӱндӱк-Кӱнбадыш Университеттиҥ лабораториязыныҥ ишчизи, каршулу керек эткенин (преступление) табар билим эп-аргаларды тузаланары јанынаҥ баштапкы полиграфты ченеген.
- 1943
- Сталинградтыҥ алдында немецтер капитуляция эткен, Сталинградский јуу-согуш токтогон.
- СССР-дыҥ Ӱстӱги Совединиҥ Президиумыныҥ јӧбиле «Партизану Отечественной войны» деп медаль чыгарылган.
- 1944
- 1946 — Тӱштӱк Сахалин ле Курильский ортолыктар СССР-га кирген деп јакаан чыккан.
- 1955 — Бхилаиде металлургический завод тударында јӧмӧ иштеери јанынаҥ Индия ла СССР ортодо јӧп тургузылган..
- 1959 — Дятловтыҥ тургруппазы Тӱндӱк Уралда, јарт эмес айалгада јылыйган, божогон.
- 1982 — Вертолёт Ми-26 10 тонна керектӱ кошты 6,4 км бийикке кӧдӱрген.
XXI чак
тӱзедер- 2003 — Киргизияда референдум ӧткӧн, Киргизияныҥ Конституциязыныҥ јаҥы редакциязын јӧптӧгӧн (Киргизияныҥ президенти кочкор айдыҥ 18 кӱнинде кол салган).
- 2009 — Зимбабведе 1 000 000 000 000 : 1 курсла деноминация болгон.
Бу кӱнде чыккандар
тӱзедерXIX чактаҥ озо
тӱзедер- 869 — император Ёдзэй (949 ј.бож.), Јопон јериниҥ императоры (876—884).
- 1462 — Пьеро ди Козимо (1522 ј.бож.), итальян јурукчы.
- 1642 — Мехмед IV (1693 ј.бож.), Осман империяныҥ султаны (1648—1687).
- 1647 — Натаниэл Бэкон (1676 ј.бож.), Тӱндӱк Америкада эҥ јаан тӱймеенниҥ башчызы.
- 1656 — Франц Лефорт (1699 ј.бож.), орус тергеелик ле военный ишчи, адмирал, Пётр I каанды јӧмӧгӧн.
- 1798 — Фёдор Голубинский (1854 ј.бож.), орус богослов ло серикпениҥ ишчизи.
XIX чак
тӱзедер- 1834
- Фридрих Луис Доберман (1894 ј.бож.), немец иттиҥ угын јарандырар иштӱ, доберман-пинчер деп укту ийттер ӧскӱрген.
- Василий Перов (1882 ј.бож.), орус јурукчы, передвижник.
- 1837 — Милий Балакирев (1910 ј.бож.), орус композитор ло музыкант, «Могучая кучка» деп кружоктыҥ јааны[3].
- 1873 — Антон Паннекук (1960 ј.бож.), нидерланд астроном ло марксизмниҥ теоретиги.
- 1880 — Василий Дегтярёв (1949 ј.бож.), россий ле совет конструктор стрелковый јепселдиҥ[4].
- 1894 — Михаил Кедров (1972 ј.бож.), режиссёр ло актёр театр ла киноныҥ, таскадаачы, СССР-дыҥ эл артисти.
- 1896 — Дзига Вертов (чын ады Давид Кауфман) (1954 ј.бож.), совет кинорежиссёр-документалист ле сценарист.
XX чак
тӱзедер- 1918 — Андрей Гончаров (2001 ј.бож.), театральный режиссёр, педагог, публицист, СССР-дыҥ эл артисти.
- 1920 — Айзек Азимов (1992 ј.бож.), американ бичиичи-фантаст, билимдердиҥ популяризаторы.
- 1925 — Ирина Архипова (2010 ј.бож.), оперный кожоҥчы, таскадаачы, элјондык ишчи, СССР-дыҥ эл артисти.
- 1927 — Юрий Григорович, балеттиҥ артисти, балетмейстер, хореограф, таскадаачы, СССР-дыҥ эл артисти[5]
- 1947
- Александр Тихонов, совет биатлонист, 4 катап олимпий чемпион, 11 катап телекейдиҥ чемпионы[6].
- Александр Якушев, совет хоккеист, 2 катап олимпий чемпион, 7 катап телекейдиҥ чемпионы, 1998—2000 јј. Россияныҥ хоккейле јуунты командазыныҥ баш тренери.[7]
- 1963 — Сергей Жигунов, совет ле россий актёр кино ло телевидениениҥ, кинорежиссёр, продюсер, РФ-ныҥ кӱндӱлӱ артисти.
- 1993 — Аглая Шиловская, россий актриса театр ла киноныҥ, кожоҥчы.
- 1997 — Мортен Торесен, норвеж борец греко-рим стильле, Европаныҥ чемпионы (2020).
XXI чак
тӱзедерБу кӱнде божогондор
тӱзедерXIX чактаҥ озо
тӱзедер- 1547 — Джан Луиджи Фиески (1522 ј.чык.), Фиески Генуяда заговорды башкарган.
- 1554 — Жуан Мануэл (1537), Португалияныҥ инфанты, Себастьян I каанныҥ уулы.
- 1557 — Понтормо (чын ады Якопо Каруччи; 1494 ј.чык.), итальян јурукчы, маньеризм тӧзӧгӧн.
XIX чак
тӱзедер- 1801 — Иоганн Каспар Лафатер (1741 ј.чык.), швейцар бичиичи, богослов ло ӱлгерчи.
- 1831 — Бартольд Георг Нибур (1776 ј.чык.), немец тӱӱкичи античностьтыҥ, тӱӱки шиҥдееринде критический эп-арга тузаланарын тӧзӧгӧн.
- 1835 — Василий Берх (1780 ј.чык.), военный тӱӱкичи, баштапкы орус кругосветный экспедицияныҥ туружаачызы (1803—1806).
- 1892 — Джордж Биддель Эйри 1801 ј.чык.), англий математик ле астроном.
XX чак
тӱзедер
- 1904
- Джеймс Лонгстрит (1821 ј.чык.), Конфедерация черӱниҥ генералы Америкада Граждан јуу ӧйинде.
- Пётр Юргенсон (1836 ј.чык.), россий музыкальный издатель.
- 1909 — Иоанн Кронштадтский (1829 ј.чык.), Орус православный серикпениҥ агару кижизи.
- 1913 — Леон Филипп Тейсерен де Бор (1855 ј.чык.), француз метеоролог, стратосфераны ачкандардыҥ бирӱзи.
- 1916 — Модест Чайковский (1850 ј.чык.), орус драматург, либреттист, музыкальный критик, П. И. Чайковскийдиҥ карындажы.
- 1921 — Дмитрий Чернов (1839 ј.чык.), орус металлург ла изобретатель.
- 1954 — Владимир Левков (1895 ј.чык.), совет инженер, конструктор телекейде баштапкы воздушный подушкада керептер јазаган.
- 1983 — Александр Ганичев (1918 ј.чык.), конструктор совет јепселдердиҥ, Социалистический Иштиҥ Геройы[8].
- 1984
- Евгений Кринов (1906 ј.чык.), совет астроном ло геолог.
- Гавриил Шульц (1903 ј.чык.), совет скульптор, искусствовед, таскадаачы.
- 1989 — Илья Мазурук (1906 ј.чык.), совет лётчик, , авиацияныҥ генерал-майоры, Советский Союзтыҥ Геройы.
- 1993 — Орест Верейский (1915 ј.чык.), јурукчы-график, СССР-дыҥ эл јурукчызы.
XXI чак
тӱзедер- 2007 — Вадим Захарченко (1929 ј.чык.), совет ле россий киноактёр, Россияныҥ кӱндӱлӱ артисти.
- 2009
- Анатолий Гуревич (1913 ј.чык.), совет разведчик-нелегал, «Красная капелланыҥ» башкараачыларыныҥ бирӱзи.
- 2017 — Виктор Царёв (1931 ј.чык.), совет футболист, тренер, Европаныҥ чемпионы (1960).
- 2021 — Владимир Коренев (1940 ј.чык.), совет россий киноактёр, Россияныҥ эл артисти.
Ајарулар
тӱзедер- ↑ XX ле XXI чактарда григориан кӱнтизӱ юлиан кӱнтизӱни 13 кӱнге озолоп јат. Ӧскӧ чактарда григориан ла юлиан кӱнтизӱлерде ӧй башка эдип чотолот: чике эдип тоолоорго, окылу конвертер датла тузаланарга јараар.
- ↑ Старый стиль, 20 января, Новый стиль 2 февраля, четверг // Православный церковный календарь
- ↑ Балакирев М.А. Культура.РФ.
- ↑ Дегтярев В.А. Герои страны
- ↑ Грирорович Ю.Г. Биограф.РУ
- ↑ Тихонов А.И. Биограф.ру
- ↑ Якушев А.С. Биограф.РУ.
- ↑ Ганичев А.Н. Герои страны.