Оностыҥ јурт јеезези
Оностыҥ јурт јеезези (орустап Аносинское сельское поселение) — Россия Федерацияда Алтай Республиканыҥ Чамал аймагында муниципал тӧзӧлмӧ. Администрациялык тӧс јери — Онос јурт. «Муниципал тӧзӧлмӧлӧрди јӧптӧп, олорго келиштире статус ла гран-кыйулар тургузары» деп Алтай Республиканыҥ 2005 јылда чаган айдыҥ 13 кӱнинде чыккан Јасагы № 10-Р3 аайынча Оностыҥ јурт јеезезине статус ла гран-кыйулар тургузылган[1].
| Россияныҥ јурт јеезези | |
| Оностыҥ јурт јеезези | |
|---|---|
орустап Аносинское сельское поселение | |
| Эл-тергее |
 Россия |
| Муниципал тӧзӧлмӧзи |
Алтай Республикада Чамал аймак |
| Кирет | 3 јурт[1] |
| Тӧс јурт | Онос |
| Тӱӱкизи ле географиязы | |
| Тӧзӧлгӧн ӧйи | 2006 |
| Текши јери | 185[2] км² км² |
| Бийиги | |
| • Эҥ кӧп | 847[3] м |
| • Эҥ азы | 422[3] м |
| Ойдиҥ поязы | MSK+7 |
| Эл-јон | |
| Эл-јонныҥ тоозы | ↗663[4] кижи (2021) |
| Ук-калыктар | алтайлар, орустар ла о.ӧ. |
| Кудай јаҥы | христиан јаҥ, кам јаҥ, ак јаҥ |
| Окылу тил | орус, алтай |
| Тоолорлу идентификаторлор | |
| МТТК-ныҥ коды | 84643405 |
| Телефонныҥ коды | +7 38822 |
| Почтаныҥ индекси | 649230 |
| Кӧлӱктиҥ коды | 04 |
| Официальный сайт | |
  |
|
Географиязы тӱзедер
Јурт јеезе Туулу Алтайдыҥ тӱндӱк-кӱнчыгыш јанында, Кадын ла Онос суулардыҥ бириккенинде турат. Јеезеге ӱч јурт кирет. Айландыра Иолго сынныҥ тайгалары курчайт. Кадынныҥ орто агынында кызык ла јайым эмес јерлер. Кыска, тыҥ изӱлер јок јай (кичӱ изӱ ай - куран ай), ортоайлык температура +10 ала +30 градуска јетире, кыш узун ла соок (кӱчӱрген ай - тулаан ай), ортоайлык температура - 6 ала - 20 јетире. Салкындардыҥ тӱргени ортојылдык кемиле 1,4 м/сек. Кыш бу јерлерде јымжак, карлу, тыҥ сооктор јок болот. Ортојылдык температура +3,0 °С градус кире болот, кейдиҥ чыгы 66,1 процент, ортојылдык кеми 855 мм. Салкынныҥ ортојылдык тӱргени 2,4 м/с. 15 м/с тӱрген салкынду кӱндер 6,3. Јай тыҥ ла изӱ эмес, ортоайлык температура +30 градуска јетпейт, эҥ ле изӱ кӱн +34 °С, эҥ ле соок кӱнде -40 °С. Соокторлу кӱндер 18.05/27.07. Соок јок кӱндер 131. Јердиҥ ортојылдык температуразы 3 °С. Талайдыҥ кемјӱзинеҥ 422—847 метрге бийик[3].
Јурт јеезеге кирет тӱзедер
| № | Јон јаткан јер | Јон јаткан јердиҥ бӱдӱми | Эл-јонныҥ тоозы |
|---|---|---|---|
| 1 | Онос | јурт, администрациялык тӧс јер | ↗349[5] кижи |
| 2 | Айулу | јурт | ↗295[5] кижи |
| 3 | Ӱстӱги Онос | јурт | ↗27[5] кижи |
Эл-јон тӱзедер
| Эл-јонныҥ тоозы | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 2010[6] | 2011[7] | 2012[8] | 2013[9] | 2014[10] | 2015[11] | 2016[12] | 2017[13] | 2018[14] | 2019[15] | 2020[16] | 2021[4] |
| 709 | ↗710 | ↘674 | ↘660 | ↗664 | ↗666 | ↗671 | ↘663 | →663 | →663 | ↘652 | ↗663 |
Јуртта 2002 јылдыҥ тооалыжы аайынча 718 кижи болгон, олордыҥ алтайлар, орустар ла оноҥ до ӧскӧ укту улус болгон[17].
Окылу тил: орус, алтай[18].
Инфраструктуразы тӱзедер
- Јурт јеезениҥ администрациязы;
- 3 баштамы школ;
- 3 балдардыҥ туразы;
- 2 библиотека;
- 3 јурттыҥ клубы;
- 3 эмчилик;
- 1 почта;
- 3 магазин.
Јуруктардыҥ кӧмзӧзи тӱзедер
-
Кадын. Ороктойдыҥ кӱриниҥ алты јаны -
Марал чечектейт
Ајарулар тӱзедер
- ↑ 1,0 1,1 Закон Республики Алтай от 13 января 2005 года № 10-РЗ «Об образовании муниципальных образований, наделении соответствующим статусом и установлении их границ»
- ↑ Информация о административно-территориальное делении на официальном сайте Чемальского района
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Чамал аймак
- ↑ 4,0 4,1 Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2021 года (орус.). Дата обращения: кандык айдыҥ 27 кӱни, 2021. Архивировано кӱӱк айдыҥ 2 кӱни, 2021 јыл.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Оценка численности постоянного населения Республики Алтай по населённым пунктам за 2012-2016 годы. Дата обращения: кандык айдыҥ 21 кӱни, 2016. Архивировано кандык айдыҥ 21 кӱни, 2016 јыл.
- ↑ Численность и размещение населения. Итоги всероссийской переписи населения 2010 года по Республике Алтай. Том 1. Дата обращения: кандык айдыҥ 15 кӱни, 2014. Архивировано кандык айдыҥ 15 кӱни, 2014 јыл.
- ↑ Оценка численности постоянного населения на 1 января 2013 года по населённым пунктам Республики Алтай. Дата обращения: сыгын айдыҥ 21 кӱни, 2013. Архивировано сыгын айдыҥ 21 кӱни, 2013 јыл.
- ↑ Оценка численности постоянного населения на 1 января 2012 года по муниципальным образованиям Республики Алтай
- ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2013 года. — М.: Федеральная служба государственной статистики Росстат, 2013. — 528 с. (Табл. 33. Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, городских населённых пунктов, сельских населённых пунктов). Дата обращения: кӱчӱрген айдыҥ 16 кӱни, 2013. Архивировано кӱчӱрген айдыҥ 16 кӱни, 2013 јыл.
- ↑ Оценка численности постоянного населения по населённым пунктам за 2012-2014 годы. Дата обращения: кичӱ изӱ айдыҥ 11 кӱни, 2014. Архивировано кичӱ изӱ айдыҥ 11 кӱни, 2014 јыл.
- ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2015 года. Дата обращения: куран айдыҥ 6 кӱни, 2015. Архивировано куран айдыҥ 6 кӱни, 2015 јыл.
- ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2016 года
- ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2017 года (орус.) (31 јаан изӱ ай 2017). Дата обращения: јаан изӱ айдыҥ 31 кӱни, 2017. Архивировано јаан изӱ айдыҥ 31 кӱни, 2017 јыл.
- ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2018 года (орус.). Дата обращения: јаан изӱ айдыҥ 25 кӱни, 2018. Архивировано јаан изӱ айдыҥ 26 кӱни, 2018 јыл.
- ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2019 года (орус.). Дата обращения: јаан изӱ айдыҥ 31 кӱни, 2019.
- ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2020 года (орус.). Дата обращения: ӱлӱрген айдыҥ 17 кӱни, 2020. Архивировано ӱлӱрген айдыҥ 17 кӱни, 2020 јыл.
- ↑ Коряков Ю. Б. База данных «Этно-языковой состав населённых пунктов России».
- ↑ Закон Республики Алтай от 3 марта 1993 года N 9-6 «О языках народов, проживающих на территории Республики Алтай» (с изменениями на 27 ноября 2020 года)